نون والقلم ومایسطرون

چنین گفت پیغمبرراستگوی زگهواره تا گوردانش بجوی

مقدمه:

یادم میاید آن روزها وقتی خودم دانش آموز ومدرسه ای بودم کم وبیش از گوشه وکنار خبرهایی رو درباره ی دانش آموزان کشورهای دیگر(ازجمله ژاپن) میشنیدم که به عنوان مثال فلان دانش آموز ژاپنی موفق به ساخت ساعت یا.... شده است.

آن موقع معلمم میگفت:"بچه ها روش تدریس ودرس خوندن اونها باما خیلی فرق داره،اونها بیشترروی کارهای عملی وفناوری وتکنولوژی جدید کار میکنن وعلم وعمل رو با هم انطباق میدن،درحالیکه اکثرماها فقط میخوایم مطالب رو طوطی وار حفظ کنیم بدون اینکه چیزی یاد بگیریم" .

همیشه آرزوم بود و هست که ما هم روزی به جایی برسیم که دانش آموزانمان بتواننددرکلاس طرحها ونوآوریهایشان را ارائه دهند.

ازهمان موقع باخودم عهدکردم که أگر روزی به جایی برسم که بتوانم برای پیشرفت علم وفناوری میهنم درزمینه تعلیم وتعلم کاری انجام دهم ازهیچ تلاشی مضایقه نکنم. به شکرایزدمنان حال که تونسته ام جامه ی سبز معلمی برتن کنم،میخواهم به آن عهدی که روزی با خودم بستم عمل کنم.

مقاله ای را که مشاهده میکنید به معرفی روشهای نوین تدریس وهمچنین فناوریها وتکنولوژیهای جدید آموزشی میپردازد که امیدوارم إن شاء اله موردتوجه شمابازدیدکننده عزیز قرارگیرد.

کلیدواژه:

تعریف تکنولوژی آموزشی،چراروشهای نوین تدریس بجای سنتی؟،روشهای نوین تدریس،تکنولوژی درآموزش وپرورش،یادگیری الکترونیکی،وسایل آموزشی-الکترونیکی درتدریس، عنصراصلی تکنولوژی آموزشی،معرفی ابزار آموزش الکترونیکی،ویژگیهای معلم نوین،کارگاههای آموزشی

تکنولوژي آموزشی:

واژه تکنولوژي آموزشي از ريشه يوناني Technologia به معني برخورد سيستماتيک مي آيد و تکنولوژي آموزشي به معناي کاربرد دانش براي مقاصد عملي مي باشد.

تعريف تکنولوژي آموزشي از ديدگاههاي مختلف:

1- از نظر جي . آر . گاس:

مدير مرکز تحقيقات و نوآوريهای آموزشی وابسته به سازمان همکاریهای اقتصادی کشورهای اروپایی تکنولوژی آموزشی عبارت است از:طرح سازمان یافته و استقرار یک سیستم فراگیری که از مزایای روشهای نوین ارتباط جمعی و شیوه های جدید تدریس ، ابزار و وسایل بصری و سازمان بندی کلاس بهره گیری می کند .

2-از نظرجیمز براون:تکنولوژی آموزشی عبارت است از طراحی منظم سیستماتیک ، اجرا و ارزشیابی با استفاده از علومی چون ارتباطات وهنر و روانشناسی بخصوص مکاتب روانشناسی نگاه جیمز براون با توجه به تعریف سیستماتیک از ارزش ویژه ای برخوردار است زیرا توجه به عملکردسیستم باعث می شود همواره یادگیری و یاددهی در غالب یک درون داد چرخه سیستم و برون داد مورد نظر و ارزیابی قرار گیرد. از این طریق می توان مرحله به مرحله آموزش و یادگیری را مورد نظرو دقت قرار داد و معایب ومحاسن سیستم آموزش را مشخص نموده و نقاط قوت آن حفظ نموده و تکامل بخشید و نقاط ضعف آن را از بین برد تا سیستم به صورت بهینه به کار خود ادامه دهد .

چگونگي جايگزيني روش ‌هاي نوين آموزشي به جاي روش‌هاي سنتی:

در دهه هاي اخير تلاشهاي زيادي در كشور صورت گرفته تا روشهاي كليشه اي و سنتي آموزشي جاي خود را به روشهاي تازه و بديع و مبتني بر نيازهاي فردي و اجتماعي دانش آموزان دهد. اما علي رغم تمامي زحمات و هزينه هاي سنگيني كه آموزش و پرورش متحمل شده است، هنوز شاهد تدريس علم به شيوه سنتي و معلم محوري هستيم. علل تداوم شيوه تدريس سنتي را مي توان در چند عامل زير پيگيري كرد.

1. تأثير برنامه و ساخت نظام آموزشي در فرآيند تدريس:
ساخت نظام آموزشي يك جامعه، اعم از نگرشها و باورها، برنامه ها و آيين نامه ها مي تواند روش تدريس معلم را تحت تأثير قراردهد. توجه يا عدم توجه نظام آموزشي به نيازهاي شاگردان و جامعه، اصالت دادن نظام آموزشي به محتوا وبرنامه ها به جاي رشد و تحول همه جانبه، عدم نظارت و كنترل سالم و ارزشيابي هاي اصولي و غيراصولي همه مي توانند روش تدريس معلم را تحت تأثير قراردهند. در بررسي ساختار نظام آموزشي هر كشور دو نظام كاملاً متفاوت ديده مي شوند.

2-نظام متكي بر اصالت مواد درسي:

از جمله ويژگيهاي نظام متكي بر اصالت مواد درسي اين است كه در اين نظام آموزشي يك برنامه ثابت براي كشور اجرا مي شود و محتواي برنامه مقيد به متن تنظيم شده است و رعايت انضباط يكنواخت آموزشي براي همه معلمان الزامي است.
3- نظام متكي بر رشد همه جانبه فرد:

در اين نظام برنامه برحسب مقتضيات منطقه و نوع مدرسه و توانايي شاگردان تنظيم مي شود و محتواي برنامه به فعاليتهاي فردي و گروهي شاگردان تنظيم مي شود و محتواي برنامه به فعاليتهاي فردي و گروهي شاگردان بستگي دارد. معلمان در اجراي برنامه و انتخاب مواد درسي آزادي عمل و اختيارات بيشتري دارند و … .با كمي تأمل و دقت در نظام آموزشي كشور درمي يابيم كه نظام آموزشي كشور ما متكي بر اصالت مواد درسي است. زيرا دبيران بايد مطالب معيني را بدون توجه به تواناييها، استعدادها و علايق دانش آموزان تدريس نموده و ارزشيابي معيني را با ريزبارم معين به عمل آورند. بديهي است كه در چنين نظامي - همچنانكه محققان و دانشمندان علوم تربيتي معتقدند- معلم آزادي عمل چنداني ندارد كه توسط آن بتواند به فعاليتهاي ابتكاري بپردازد و بطور كلي او مجبور است كه وظايف خاصي را كه از طرف سيستم به او تحميل مي شود را بدون كم و كاست اجرا نمايد.بنابراين به نظر مي رسد كه پيشنهادات داده شده براي تدريس فعال فيزيك در چنين سيستمي بي نتيجه خواهد ماند.

4. عدم آشنايي معلمان دروس مختلف با روشهاي نوين آموزشي:

علي‌رغم‌ اينكه‌ معلمان‌ دروس بطور گسترده مورد توصيه قرار مي گيرند كه روشهاي فعال آموزشي را جانشين روشهاي سنتي و معلم محوري نمايند، دانش آموزان را درگير مسائل كاربردي و پژوهشي نمايند و گاهي اوقات روشهاي مختلفي همانند به كار بردن فناوري اطلاعات در آموزش ، روشهاي آزمايشگاهي، پروژه، پرسش و پاسخ و … براي تدريس به دبيران پيشنهاد مي شود، هنوز تعداد كثيري از دبيران فقط با عناوين اين روشهاي تدريس آشنايي دارند و يا اطلاعات خيلي محدودي دارند. معمولاً اين اطلاعات محدود را با استفاده از مطالب پراكنده مجلات كه اتفاقي به دست آنها مي رسد، كسب كرده اند و هيچ گاه بطور جدي و عمقي با اين روشها آشنا نشده اند. كلاسهاي ضمن خدمت دبيران نيز معمولاً آموزش مطالب تئوري و يا روشهاي آزمايشگاهي كلاسيك و سنتي است و هيچ گاه روشهاي فعال آموزشي، روشهاي سازماندهي كلاس و مديريت زمان براي تدريس با روشهاي فعال، مورد توجه قرارنگرفته اند. چگونه از معلمي كه هنوز با اين روشها آشنا نشده و مورد حمايت علمي قرار نگرفته است، مي توان انتظار داشت كه روشي را كه نمي داند به كار ببرد؟!
5. متناسب نبودن زمان با روشهاي فعال
6. عدم امكانات كافي در مناطق محروم و روستايي:
معلم خوب درشرايط محدود نيز مي تواند موثر واقع شود. اما شكي نيست كه فضا و تجهيزات آموزشي مناسب در كيفيت و شيوه انتخاب روش تدريس معلم بسيار موثر است. كثرت دانش آموزان، نداشتن ميز و نيمكت كافي، نداشتن كتابخانه، آزمايشگاه، سايت كامپيوتر و … مي توانند روش تدريس معلم را تحت تأثير قرار دهند. متأسفانه عدم امكانات در مناطق محروم به شدت روش تدريس معلمان را محدود كرده است . حتي در برخي از مدارس به دليل عدم كارايي و يا عدم اطلاع مديران ، دانش آموزان و دبيران از استفاده از همان امكانات محدود نيز منع مي شوند. بديهي است كه بدون آزمايشگاه و ابزار لازم و بدون در دست داشتن يك سايت كامپيوتر و يك كتابخانه با كيفيت مناسب نمي توان به دانش آموزان روشهاي تحقيق و تفحص را آموخت و نمي توان به مطالب و قوانين تئوري، لباس عملي پوشاند و به دانش آموزان ارائه كرد.
7. عدم هماهنگي و كنترل عوامل خارجي:
علاوه بر مشكلات فوق عوامل خارجي اثرگذار بسياري بر شيوه و عملكرد دبيران تأثير مي گذارد كه برخي از آنها عبارتند از :
1- عدم كنترل و نظارت بر نشريات علمي و موسسات آموزشي خارج از مدرسه: علي رغم اينكه تلاشهاي زيادي صورت گرفته كه كتب درسي حاوي پرسشها و فعاليتهاي بسيار جذاب وجالب و متنوع باشد ، اما عدم نظارت صحيح بر برخي از نشريات در تيراژ بالا منتشر مي شوند؛ تأثير اين مباحث كتاب را از بين برده است، همچنين برخي از موسسات سودجوي آموزشي كه گاهاً اهداف متنافر با كتب آموزشي دارند مشكلات عديده اي به بار مي آورند.
2- عدم آگاهي اوليا: به علت عدم آشنايي والدين با روشهاي مدرن آموزشي، هم دبيران و هم دانش آموزان در به كار بردن روش فعال آموزشي با مشكلات اساسي روبرو هستند.
3- كنكور: كنكور به عنوان عنصري خارجي از محيط بيرون به شدت شيوه تدريس معلمان را تحت تأثير خود قرار مي دهد. بيشتر دانش آموزان و اوليا متقاضي روشهاي آموزشي هستند كه بتواند به قبولي بيشتر آنها در كنكور كمك كند، از نظر آنان يادگيري به روش فعال مستلزم گذاشتن وقت زيادي است بدون اينكه آينده تحصيلي و شغلي آنان را تأمين كند. مسلم است كه معلم نيز تحت چنين جوي نمي تواند بر ايجاد روشهاي فعال آموزشي تأكيد ورزد.

روش هاي نوين تدريس:

1-روش كنفـــــرانس ( گــــرد هم آيي ):

«اين روش با روش سخنراني تفاوت دارد زيرا در روش سخنراني، معلم مسئول دادن اطلاعات به دانش آموزان است. در حاليكه در اين روش اطلاعات توسط دانش آموزان جمع آوري و ارائه مي گردد. اين روش مي تواند مشخص كند كه دانش آموزان تا چه اندازه مي دانند. اين روش يك موقعيت فعال براي يادگيري به وجود مي آورد. نقش معلم در كنفرانس صرفاً هدايت و اداره كردن جلسه و جلوگيري از مباحثاتي است كه منجر به انحراف از موضوع كنفرانس و روال منطقي آن شود. اين روش براي كليه دروس وسنين مختلف كاربرددارد.

2-روش شاگــــرد ـ استــــادي:

قدمت اين روش به زماني كه انسان مسئوليت آ موزش دهي انسانهاي ديگر را چه از طريق غيررسمي و چه از طريق رسمي به عهده گرفت ،مي رسد .و قدمت آن به صدر اسلام برمي گردد مسجد نخستين موسسه اي بود كه چنين سيستمي را براي تعليم و تربيت مسلمانها به كار برده است. از روشهاي تعليمي كه در روش شاگرد ـ استادي حائز اهميت است , روش حلقه يا مجلس است, كه پيامبر عظيم الشان اسلام از اين روش به مردم آن زمان آموزش مي داد. همه افراد در كودكي دوست دارند نقشي غير از نقش واقعي خود بازي كنند , روش شاگرد ـ استادي به اين نقش خيالي, جامه عمل مي پوشاند. در اين روش به دانش آموزان اجازه داده مي شود كه نقش معلم را ايفا كنند. هدف اساسي اين روش آن است كه شاگرد , معلم گردد و از اين طريق تجارب تازه و ارزشمندي به دست آورد .در اين روش ,در صورت فقدان معلمان متخصص, تعداد زيادي از دانش آموزان مهارت خاص را آموخته اند و مي توان از آنها استفاده كرد.

3-روش چند حســـي ( مختلط ):

استفاده از اين روش مستلزم به كار گرفتن همه حواس است و جريان يادگيري از طريق تمام حواس صورت مي گيرد . از طريق كار بست اين روش مي توان , مطالب و مهارتها را درك كرد , ارتباط موثرتري برقرار كرد , مهارتها و مطالب را از يك موقعيت به موقعيت ديگر تعميم داد. در يادگيري روش چند حسي به طور كلي از همه حواس استفاده مي شود, به بيان ديگر ,يادگيري بصري كه 75 % از مجموع ياد گيري ما از طريق ديدن است , يادگيري سمعي كه 13 % از مجموع يادگيري ما از طريق شنيدن است , لمس كردن , كه 6% از مجموع يادگيري ما از طريق لمس كردن است , چشيدن كه 3% از مجموع يادگيري ما از طريق چشيدن است و بوييدن كه 3% از مجموع يادگيري از طريق بوييدن است.

4-روش حل مسئلــــه:

اين روش يكي از روشهاي فعال تدريس است. اگر نظام آموزشي بخواهد توانايي حل مسئله را به دانش آموزان ياددهد, (البته مسئله به معني مشكل و معضل نيست, به بيان ديگر مسئله موضوعي نيست كه براي ما مشكل ايجاد كند, بلكه رسيدن به هدف در هر اقدامي, به نوعي حل مسئله است, (خورشيدي , غندالي , موفق, 1378) در اين روش آموزش در بستر پژوهش انجام مي شود و منجر به يادگيري اصيل و عميق و پايدار در دانش آموزان مي شود. در اين روش ابتدا معلم بايد مسئله را مشخص, سپس به جمع آوري اطلاعات توسط دانش آموزان پرداخته شود, و بعد از جمع آوري اطلاعات بر اساس اطلاعات جمع آوري شده دانش آموزان فرضيه سازي و در نهايت فرضيه ها را ازمون و نتيجه گيري شود. اگر روش حل مسئله درست انجام شود مي تواند منجر به بارش يا طوفان فكري گردد. يعني اگر معلم روش تدريس حل مسئله را به درستي انجام دهد, دانش آموزان مي كوشند تا براي حل مسئله با استفاده از تمام افكار و انديشه هايي كه دارند, در كلاس راه حلي بيابندو آن را ارائه دهند. به بيان ديگر اگر معلم در روش تدريس حل مسئله به درستي عمل كند, منجر به روش تدريس بارش مغزي نيز مي شود. به طور كلي اگر نظام آموزش و پروش بخواهد در جهت تقويت زمينه هاي بالقوه خلاقيت نقش مهمي ايفا كند همانا بست روشهاي تدريس حل مسئله و بارش فكري در كلاس درس توسط معلمان است.

5-روش پـــــروژه اي:

روش تدريس پروژه اي به دانش آموزان امكان مي دهد تا قدرت مديريت, برنامه ريزي و خود كنترلي را در خودشان ارتقاء بخشند. در اين روش دانش آموزان مي توانند با توجه به علاقه ي خود موضوعي انتخاب و به طور فعالانه در به نتيجه رساندن آن موضوع شركت نمايند. براين اساس در اين روش دانش آموزان ياد مي گيرند كه چگونه به طور منظم و مرحله اي كاري را درس انجام دهند و اين روش باعث تقويت اعتماد به نفس در دانش آموزان مي شود زيرا بين آنها و معلم رابطه صحيح آموزشي بر قرار است و در نهايت اين روش باعث تقويت همكاري, احساس مسئوليت, انضباط كاري صبر و تحمل در انجام امور و تحمل عقايد ديگران و مهارتهاي اساسي پژوهش در دانش آموزان مي شود.

6-شيــــــوه سخنــــــراني:

معلم به طور شفاهي اطلاعات و مفاهيم را , در عرض مدتي كه ممكن است از چند دقيقه تا يك ساعت يا بيشتر طول بكشد, در كلاس ارائه مي دهد. در سخنراني مي توان معلم را با عنوان پيام دهنده و دانش آموز را به عنوان پيام گيرنده تصور كرد. از اين نظر سخنراني شيوه اي است يك سويه, براي انتقال اطلاعات, كه معمولاً فراگير در آن نقش غير فعالي دارد. محتواي سخنراني را معلم قبل از ورود به كلاس تعيين مي كند.

7-شيوه بازگويـــي:

بازگويي شيوه اي است كه معلم بكار مي برد تا فرگير را در بياد سپردن اشعار, قواعد, فرمولها, تعاريف و اصطلاحات تشويق كند. در بازگويي معمولاً معلم از دانش آموز انتظار دارد كه موضوع بياد سپرد را كلمه به كلمه بيان كند. شيوه بازگويي مطالب, با آنكه اغلب در كلاسها مورد استفاده قرار مي گيرد, ولي متاسفانه ضرورتاً دلالت بر تحقق يادگيري نمي كند. كاربرد اين شيوه تنها نشان مي دهد كه دانش آموز مطالب مورد نظر را بياد سپرده است. گاهي هدف معلم اساساً اين است كه دانش آموز موضوعي را بخاطر بسپارد تا براي درك مفهوم خاصي از آن را بكار برد, در اين روش صورت بكار گرفتن اين شيوه ممكن است مفيد باشد.

8-شيـــــوه پــــرسش و پاســـــخ:

شيوه پرسش و پاسخ شيوه اي است كه معلم به وسيله آن فراگير را به تفكر در باره مفهومي جديد يا بيان مطالبي فرا گرفته شده نشويق مي كند. معلم, وقتي كه مي خواهد مفهوم دقيقي را در كلاس مطرح نمايد يا توجه فراگيران را به موضوعي جلب كند شيوه پرسش و پاسخ را به كار مي برد و نيز بدين وسيله فراگير را تشويق مي كند تا اطلاع خود را درباره موضوعي بيان كند ممكن است براي مرور كردن مطالبي كه قبلاً تدريس شده اند مفيد باشد, يا وسيله خوبي براي ارزشيابي ميزان درك فراگير از مفهوم مورد نظر باشد.

9-شيوه تمــــريني:

معلم معمولاً بوسيله تمرين, فراگير را به تكرار مطلب يا كاربرد آن تشويق مي كند تا فراگير در موضوع مورد نظر تبحر لازم را كسب كند. مثلاً معلم انگليسي از فراگير مي خواهد كه با تكرار شفاهي اصطلاحات, تلفظ صحيح آنها را فراگيرد, يا بعد از يافتن طرز ساختن جملات شرطي, پنج جمله شرطي بسازد. ممكن است معلم رياضي , پس از درس دادن مفهوم مشتق و طرز مشتق گيري از توابع, از دانش آموزان بخواهد كه ده مسئله در رابطه با اين موضوع حل كنند. در تمام موارد بالا معلم, با استفاده از شيوه تمريني, دانش آموزان را به تكرار يا كاربرد مفاهيم مورد نظر تشويق مي كند.

10-شيـــــوه بحثــــي:

در شيوه بحثي, دانش آموزان فعالانه در يادگيري شركت مي كنند و مفهوم مورد نظر را از يكديگر مي آموزند. در اين شيوه معلم را مي توان به عنوان محرك, شروع كننده بحث و راهنما تصور كرد. معلم طوري سوال يا مسئله را مطرح مي كند كه دانش آموزان را به پاسخگويي يا حل مسئله تشويق كند. اين شيوه در دو مورد زير, كاربرد خاصي دارد:

1-موقعي كه معلم مي خواهد مفهوم جديدي را به فراگيران بياموزد ( مانند موقعيت بالا )و انتظار دارد كه همه آنها مفهوم را به شكلي واحد در يابند در اين صورت معلم سعي مي كند كه بحث را به جهتي بكشاند كه شكل صحيح مفهوم از آن نتيجه گيري شود.

2- هدف معلم اين است كه ذهن دانش آموز را به تكاپو وجستجو وادارد. در اين صورت معلم مسئله اي را عنوان مي كند كه تا دانش آموزان راه حل آن را پيشنهاد كنند. در اين موقعيت معلم سعي مي كند كه موضوع بحث را به دلخواه خود كنترل نكند, تا راه حلي را كه خود در نظر دارد به كلاس تحميل نكرده باشد.

11-شيــــوه نمايشــــي:

در اين شيوه معلم معمولاً, براي فهماندن مطلبي خاص به فرا گيران, از وسايل و اشياء گوناگون استفاده مي كند. در صورتي كه معلم نتواند براي فهماندن مطلب درسي آزمايش انجام دهد, شيوه نمايشي مي تواند شيوه خوبي براي روشن تر كردن مفهوم براي فراگيران باشد.

12- شيــــوه آزمايشـــي ( روش اجرا كردن يا يادگيري بوسيله عمل ):

آزمايش فعاليتي است كه در جريان آن فراگيران با به كار بردن وسايل و مواد بخصوصي در باره مفهومي خاص عملاً تجربه كسب مي كنند. آزمايش معمولاً در آزمايشگاه انجام ميگيرد, اما نداشتن آزمايشگاه مجهز يا وسايل مناسب در مدرسه نبايد دليلي براي انجام ندادن آزمايش در كلاس وسايل بسيار ساده اي لازم است كه معلم و حتي دانش آموز مي تواند به آساني آنها را تهيه كند. آزمايش, گاهي به منظور آشنا كردن دانش آموزان با جنبه هاي عملي يك مفهوم, مورد استفاده قرار مي گيرد. براي اينكار معلم دستور عمل انجام آزمايش را در اختيار فراگيران مي گذارد و انتظار دارد كه دانش آموزان با استفاده از دستور كار سرانجام به نتيجه يكساني برسند. در موارد ديگر آزمايش به منظور فراهم آوردن محيطي مناسب براي حل مسئله تلقي مي شود. در اينصورت معلم جهت كلي فعاليت را مشخص مي كند و فراگيران را بر آن مي دارد تا در اجراي آزمايش به طور مستقل تصميم گيري و نتيجه گيري كنند. آزمايش براي تدريس مفاهيم علوم تجربي به ويژه فيزيك, بسيار لازم است و بدون آن دانش آموز نمي تواند مفاهيم مورد نظر را به درستي فراگيرد.

13-شيــــوه گـــــردش علمـــــي:

گردش علمي به دانش آموزان امكان مي دهد كه از طريق مشاهده طبيعت, وقايع, فعاليت ها, اشياء و مردم تجزيه علمي بدست آورد. در گردش علمي دانش آموزان با مشاهده واقعيتها مي توانند مفاهيمي را كه در در كلاس مورد بحث قرار مي گيرد, بهتر در ذهن خود بپرورانند و معلم مي تواند با استفاده از اين شيوه كنجكاوي فراگيران را درباره موضوعي خاص بر انگيزد. در بعضي موارد, مي توان از گردش علمي براي جمع آوري اطلاعات لازم براي انجام گرفتن آزمايش, يا يك پروژه, بهره گرفت. مثلاً اگر هدف درس( شناختن كانيهاي داراي ارزش اقتصادي ) باشد مي توان دانش آموزان را به چند معدن برد تا كانيهاي مختلف را جمع آوري كنند و آنها را در كلاس, بعد از آزمايشهاي لازم, بشناسند.

14- استفاده از تکنولوژی آموزشی:

استفاده از منابع ديداري و شنيداري در تدريس را در حقيقت نمي توان شيوه مستقل و مجزا دانست. معلم در هر گونه تدريسي ميث تواند از وسايل ديداري و شنيداري كمك بگيرد. گاهي مي توان در تدريس از وسايلي نظير راديو , تلويزيون و ضبط و پخش صوت, نمودار و نقشه استفاده كرد. مثلاً معلم در هنگام سخنراني ممكن است از عكس استفاده كند, يا براي نمايش دادن يك رابطه علمي از نمودار كمك بگيرد. در مواردي كه معلم مي خواهد يك موضوع اجتماعي را تدريس كند, ممكن است بحث راديويي مناسبي را كه روي نوار ضبط شده است براي فراگيران پخش كند.به طوركلي كاربرد صحيح منابع ديداري و شنيداري براي بر انگيختن كنجكاوي دانش آموزان و تشويق آنها به فراگيران بسيار موثر است.

نقش حياتي تکنولوژی در آموزش و پرورش:

روش يادگيري الكترونيكي:

اين نوع يادگيري كه به استفاده از تكنولوژي آموزشي اشاره دارد. تأكيد مي كند كه در فضاي مسقف كلاس درس، معلمان از رسانه هاي سنگين آموزشي اعم از رايانه هاي عمومي، شخصي، سي دي ها، ديسكت ها، سايت هاي اينترنت، ايميل و حتي نانو فناوري در فرايند ياددهي استفاده كنند تا يادگيري را تسهيل كرده و موجبات ارتقاء سطح علمي فراگيران را فراهم آورند. اين روش يادگيري براي شاگردان از آن جهت كارآمد و اثربخش است كه بازدهي تحصيلي و فعاليت آموزشي آنان و عملكرد و تدريس و رفتار كلاسي معلمان را بهبود مي بخشد، چرا كه براساس تحقيقات انجام شده اين نتيجه حاصل گرديد: «كه 75 درصد يادگيري از طريق وسايل ديداري و تصويري و به وسيله حس بينايي انجام خواهد شد. در صورتي كه تنها 13 درصد يادگيري از طريق حس شنوايي و وسايل صوتي انجام مي گيرد و ديگر حواس به ترتيب بساوايي 6 درصد، بويايي و چشايي هر كدام 3 درصد در حافظه و يادگيري تأثير دارند.» و فرايند يادگيري كامل را متأثر مي كند و اثربخش مي نمايد به همين دليل است كه در طراحي مدارس بهتر فردا، فناوري اطلاعات و ارتباطات نقش حياتي خود را ايفا مي كند، چرا كه در فرايند ارتباط دهي فن آوري نوين آموزش و پرورش، قدرت بهره گيري فراده و فراگير افزايش مي يابد؛ مثلا با كاربرد فن آوري و ويدئو ماهواره اي در ژاپن دانش آموزان يك كلاس با معلم و دانش آموزان هم پايه شان در نقطه ديگري از همان كشور طلب همياري مي كند، حتي براي تهيه گزارش در درس علوم اجتماعي از طريق پست الكترونيكي با دانش آموزان هم سن و سال خود در كشورهاي اروپايي ارتباط برقرار مي كنند يا براي همسالان خود در كانادا، مالزي و سريلانكا نامه مي نويسند و درباره مسائل جهاني با هم گفت وگو مي كنند. با اين سبك تدريس در رويكرد جديد كلاسداري، كاربرد فن آوري نوين در كلاس درس، خواه از طريق يادگيري گروهي، يا به وسيله ويدئو كنفرانس و يا استفاده از آموزش مجازي، دانش آموزان را در مركز فرايند آموزش قرار مي دهد. اين همان راهي است كه به قول جان دسي، ما در آن مي توانيم بر روي آنچه كه در گذشته گلوگاه بزرگي براي جداسازي دانش آموزان از فرصت ها بوده است، پلي بزنيم. آموزش با اين شيوه اين امكان را براي معلمان و شاگرداني كه از لحاظ زمان و مكان و يا هر دو از يكديگر جدا هستند مي دهد تا از طريق نرم افزار مديريت دروس، منابع چند رسانه اي و مانند آن با هم ارتباط برقرار كنند و محتواي درس را دريافت نمايند و با همديگر تبادل اطلاعات و انتقال معلومات كنند.
راهكارهاي استفاده از يادگيري الكترونيكي:
براي اين كه بتوان به فراگيران كمك كرد تا به سطوح عالي حيطه شناختي بلوم برسند، يعني از مرحله دانش و فهم و كاربرد به مرحله تحليل و تركيب و ارزشيابي صعود كنند و جنبه نقادي به خود بگيرند و به جاي اخذ مطالب و نگهداري آن، مطلب سازي نمايند و دانش ديد بسازند، لازم است علاوه بر آشنايي با ديگر شيوه هاي نوين تدريس زمينه استفاده از رسانه هاي سنگين آموزشي و شبكه هاي نرم افزاري درون كلاسي و برون كلاسي، اقدامات زير صورت گيرد:
1-برگزاري كلاس هاي آموزش ضمن خدمت براي معلمان، گردهمايي علمي- آموزشي، همايش هاي تخصصي، برگزاري جشنواره هاي الگوي تدريس برتر و جلسات ادواري تخصصي حوزه اي و رشته اي، تا آنان با روش هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات (فاوا) و آموزش و پرورش تطبيقي كشورهاي پيشرفته آشنا شوند و ترس آنها براي استفاده از رايانه در كلاس درس كاهش يابد و پاسخگوي ضرورت هاي قرن بيست و يكم در عرصه آموزش و پرورش شوند.
2-تشكيل كلاس هاي زبان انگليسي و رايانه براي معلمان تا بتوانند با رايانه كار كنند و از متون علمي- تربيتي مؤلفان خارجي بهره مند شوند و از آخرين دستاوردهاي آموزشي و پرورشي و پژوهشي مطلع گردند.
3- تشكيل كلاس هاي زبان انگليسي و رايانه براي دانش آموزان از دوره ابتدايي با استفاده از بازي هاي رايانه اي.
4-تقويت فن آوري نوين آموزشي در مدارس و اعطاي كارت هاي رايگان اينترنت و ايميل به معلمان و شاگردان تا هم نوشته هاي خود را روي وب سايت بنويسند و هم مدارس سنتي به مدارس هوشمند تبديل گردد.
5-جايگزين كردن سي دي هاي آموزشي به جاي كتاب هاي درسي و ديكشنري در نظام آموزشي.
6-برگزاري مسابقات بين معلمان و همچنين بين دانش آموزان در زمينه زبان انگليسي و رايانه.
7-اجباري كردن درس مباني كامپيوتر و انفورماتيك در دوره هاي تحصيلي راهنمايي و متوسطه به فراخور ظرفيت رواني و فكري دانش آموزان.
8-تشكيل گروه هاي كوچك پژوهشي دانش آموزي در كلاس درس توسط معلمان تا فراگيران از طريق نرم افزارهاي مشاركتي درون كلاسي و برون كلاسي، با نگارش و ويرايش، به نقد منصفانه همسالان خود بپردازند و ايده هاي تازه را كشف كنند، چرا كه نوشتن، انديشيدن و خلق كردن است. به عبارت ديگر يا بايد نوشت و چاپ كرد و يا بايد بركنار ماند.

-) اگر بخواهيم كارآمدي و اثربخشي روش هاي تدريس قديمي و ايستا، نوين و پويا را با يادگيري الكترونيكي و آموزش هاي مجازي مقايسه كنيم، مي توانيم به ديدگاه فراگيران كه به صورت زير نوشته شده توجه كنيم:
- در كلاس هاي سنتي و به شيوه تدريس قديمي، ما مي نشينيم، گوش مي دهيم، حفظ مي كنيم و مي گذرد.
- در كلاس هاي پويا و به شيوه تدريس فعال، ما تعامل داريم، صحبت مي كنيم، ياد مي گيريم و مي ماند.
- در مدارس سايبرنتيك (فرمانشي) با يادگيري الكترونيكي و آموزش هاي مجازي، ما ارتباط برقرار مي كنيم، رفع اشكال مي شود، خلاق مي شويم، بروز مي كند (نوآوري مي كنيم) و گسترش مي يابد (كارآفريني مي گردد).

كاربرد مواد و وسايل آموزشي-الکترونیکی در تدريس و ياد گيري:

مهمترين دليل استفاده از وسايل آموزشي ، نقشي است كه حواس مختلف در ياد گيري دارندنتايج تحقيقات نشان داده اندكه حواس مختلف در ياد گيري نقش يكساني ندارند.يافتهاي زير اين تفاوت رابه خوبي نشان مي دهند:

75% يادگيري از طريق كاربرد «حس بيناي» صورت مي گيرد.

13% يادگيري از طريق كاربرد «حس شنوايي» صورت مي گيرد.

6% يادگيري از طريق كاربرد «حس لامسه» صورت مي گيرد.

3% يادگيري از طريق كاربرد «حس بوياي» صورت مي گيرد.

3% يادگيري از طريق كاربرد «حس چشاي» صورت مي گيرد.

ولي متاسفانه در بسياري از موارد، معلمان به كاربرد 13%حس شنوايي تاكيد فراواني دارند به طوري كه حدود 60% از وقت دانش آموزان در مدارس ابتدايي و 90% در مدارس متوسطه صرف گوش دادن مي شود . در حالي كه دانش آموزان حدوداً يك چهارم مطالب شنيده شده رامي توانند به خاطر بسپارند لازم به تذكر است كه هيچ يك از رسانهاي آموزشي به تنهايي قادر به ارائه خدمات كامل آموزشي نيستند.بلكه تلفيقي مناسب از آنهامي تواند معلمان را در تدريس ودانش آموزان را در ياد گيري،ياري كند. .

نقش مواد وتجهيزات آموزشي عبارتند از :

1) اين گونه مواد ووسايل ‌، اساس قابل لمس رابراي تفكر وايجاد مفاهيم به وجود مي آورند.

2 ) توجه و علاقه فراگيران راجلب مي كنند. .

3) ياد گيري را سريع ترو پايدارترميكنند.

4) تجارب واقعي و عيني را در اختيار فراگيران قرار مي دهند.

5) جريانها ورويدادهايي كه به علت كندي حركت وپيدايش ، مطالعه جزئيات آنها امكان پذير نيست را ممكن مي كند ، مانند فيلمبرداري و نمايش باز شدن گل با استفاده از تكنيك فيلمبرداري تك فريم

(single frame) رويدادهايي كه به علت سرعت حركت وپيدايش،مطالعه آنها با دشواري صورت مي گيرد را امكان پذيرمي كنند مانند بال زدن حشرات با استفاده از تكنيك فيلم برداري سريع آنچه به طور كلي درشرايط عادي دسترسي به آن مشكل يا غير ممكن است را امكان پذير مي كند. مانند بررسي ساختمان اندامهاي داخلي بدن و جريان خون در رگها،اميد است با برنامه ريزي حساب شده و منطقي در كاربرد وسايل كمك آموزشي،شاهد رشد آموزش فرزندانمان در مدارس باشيم.

نكته ها:

1) مهمترين دليل استفاده از وسايل آموزشي نقشي است كه حواس مختلف در ياد گيري دارندنتايج تحقيقات نشان داده اندكه حواس مختلف در ياد گيري نقش يكساني ندارند.

2) ابزار درتكنولوژي آموزشي عبارتند از: و سايل سمعي وبصري طراحي نرم افزارهاي آموزشي و وسايل آزمايشگاهي.

3) تكنولوژي به معني هرگونه مهارت عملي است كه در آن از نتايج ويافته هاي علمي استفاده اساسي شود

منبع: http://www.riazi66.blogfa.com/post-17.aspx

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: